Sokakta Oyun Oynamak İsteyenlere: Playing Out!
Bugünlerde çocuklar ekranlara kilitlenmiş durumda. Televizyon ekranı, bilgisayar ekranı, tablet ekranı… Hayatı farklı boyutlarda dikdörtgen ekranlar içinde ve HD kalitede takip ediyorlar. Aileleri tarafından sessiz sakince otursunlar diye ekranların önüne mahkum edilen çocuklar; iletişim becerilerinden ve birlikte yaşamanın gereklerinden yoksun olarak büyüyor. Bunun en büyük nedenlerinden biri de, sokakta oyun oynamak kavramının giderek yok olması…
Sokakta Oyun Oynamak İstemeyen “Apartman Çocukları”
Yaşıtlarıma göre şanslı bir ortamda büyüdüm. Çocukluğumun geçtiği sitenin, güvenlikli sınırları içerisinde dilediğimce oynayabiliyordum. Daha sonra şehir merkezine taşındığımda, şu sıkça şikayetlenilen “apartman çocukları” nedir, onu gördüm. Mahallede, sokakta vakit geçirme kültürü; şehir içi trafik yoğunluğu ve araba sayısı ile azalıp gitmiş.
Şehrimizde bugün, çocukların sokakta oyun oynamak için yerleri yok! Küçük apartman bahçeleri, yeterince alan tanımıyor. İşlek caddeler ve otopark gibi kullanılan ara sokaklarsa nefes aldırmıyor. Minikler AVM’lere hapsoluyor! Şu an ben de çocuk olsam, evin önündeki yarım metrelik kaldırımda oynamak yerine, evde oturup tablete bakmayı tercih ederdim!
Sokakta Oyun Oynamak Neden Gerekli?
Sokakta oyun oynamak, çocuklar için hem eğlenceli hem de faydalı bir alışkanlık. Bu basit olayın nelere yardımcı olabileceğine göz atalım.
Sokakta Oyun Oynamak İle Gelen Sağlık Faydaları
- Sokakta oyun oynamak, çocukların hareket etmesini sağlıyor. Dinamik bir yaşamın temelleri de bu sayede küçük yaşta atılıyor. Literatüre göre; obezite, yüksek tansiyon ve şeker hastalığı riski azalıyor; depresyon ve anksiyetenin önüne geçilmiş oluyor.
- Kimi araştırmalar, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu şikayeti olan çocuklarda sokakta oyun oynamak ile oluşan olumlu değişimleri ortaya koyuyor.
- “Benim çocuğun zaten düzenli spor yapıyor, sokakta oynamaya ihtiyacı yok” demeyin! Yeşil bir alanda ve doğanın içerisinde olmak, sürekli ekrana bakmaya oranla beyin gelişimini olumlu şekilde etkiliyor.
Sokakta Oyun Oynamak Sosyal Gelişimi Etkiliyor
- Sokakta oyun oynamak, çocukları geleceğe hazırlar. Oyunlarda kurulan dünyalarda yaratılan sosyal ilişkiler, hayal dünyasında karşılaşılan problemler, yetişkinlik hayatının denemeleridir.
- Çocuklar sokakta oyun oynarken takım halinde hareket edebilmeyi, ikili ilişki dinamiğini, kendilerini savunmayı öğrenirler. Sosyal ilişkilerini geliştirirler.
Oyun oynamanın çocuklara faydaları, burada sıralanamayacak kadar uzun! Tek bir cümleyle ifade edecek olursak: oyun oynamak haktır! Çocuklar bu haktan mahrum edilmemeli…
Şehirde Yaşarken Sokakta Oyun Oynamak Mümkün Mü?
Sokakta oyun oynamak, çocuklara nasıl iyi geliyor, bunu gördük… Peki, binalar ve arabalar tarafından işgal edilen şehrin sokaklarında oyun oynamak mümkün mü? İngiltere’de gerçekleştirilen Playing Out-Dışarıda Oynamak isimli proje, bunun mümkün olduğunu gösteriyor.
Playing Out!
Playing Out projesi, sokaklara oyun oynamayı geri getiriyor! Çocukların okul bahçesinde ya da bir yetişkinin gözetiminde parkta oynamak yerine; kendi evlerine yakın bir sokakta güvenle oynayabileceği bir ortam yaratmayı hedefliyor.
Proje, İngiltere’nin Bristol kentinde bir sokakta başlamış. Tasarısı, 2008 yılına dayanıyor. Sokak sakinleri, okuldan çıkış saatinde sokağı trafiğe kapattırarak çocuklara oynamaları için güvenilir ve rahat bir ortam sağlamışlar. Proje sayesinde çocuklar mahalledeki yaşıtları ile arkadaş olmuşlar.
Proje Nasıl İşliyor?
Playing Out, sokakta oyun oynamak isteyen tüm çocuklar için, projeyi uygulanabilir hale getirmiş. Bunun için atılması gereken dört basit adım var.
1. Komşularla Konuşun: Projenin hayata geçebilmesi için öncelikle mahalledeki ailelerin hemfikir olması gerekiyor.
2. İzinleri Alın: Organize olan bu sivil inisiyatife, gerekli yerel yönetimlerden konuya dair izinleri alması hatırlatılıyor.
3. Haber Verin: Her şey hazır olduktan sonra, projeden daha fazla çocuk yararlanabilmesi için, tanıtım faaliyetlerinin yapılması öğütlüyor.
4. Sokakta Oynayın!: Projenin son aşaması, en eğlencelisi! Herkes hazır olunca sokakta oyun başlıyor.
Proje zamanla bir sivil inisiyatife dönüşmüş. Artık kendi sokaklarında sokakta oyun oynamak isteyen herkese yardım ediyorlar. Yasal izinlerin alınması, sokakta risk analizi yapılması veya mahalle sakinlerinin bilgilendirilmesi ile ilgili dökümanları, internet sitelerinde herkese açık hale getirmişler. Çocuklar bu proje sayesinde, sokaklarda dilediklerince oynuyor, arkadaşlıklar kuruyor.
Bizde Neden Olmasın?
Bu oldukça heyecan verici projenin detaylarını incelerken, akla hemen kendi yaşadığımız şehre nasıl uyarlanabileceği geliyor. Ankara’nın giderek beton ormanına dönüşen sokaklarında, benzer bir proje nasıl sonuç verirdi? Mahallelerde, trafiği etkilemeyecek biçimde, çocukların güvenle oynayabileceği sokaklar yaratılabilir mi?
Çankaya Belediyesi, 2010 yılında başlattığı Oyun Sokağı uygulaması ile çocukların bu sorununa çözüm bulmaya çalışmıştı. 2012 yılında Mustafa Kemal Mahallesi’nde ve Aşıkpaşa Mahallesi’nde ikişer ve Sokullu’da bir adet oyun sokağı kurulmuştu. Belediye başkanının 2014’te değişmesi ile Oyun Sokağı uygulaması yerini park projelerine bırakmış gibi görünüyor. Her ikisinin de beraber ilerlemesi, çocuklara şehirde oynayacak daha çok alan verebilir.
Playing Out gibi bir proje, Ankara sokaklarına herkesin özlediği çocuk seslerini yeniden kazandırabilir!
