Dikkat! Soluduğumuz Hava Zehirli
Son zamanlarda şehre yüksek bir yerden bakma fırsatınız oldu mu hiç? Eskiden ufuk çizgisini gördüğümüz yerde artık gri bir sis tabakası var. Bu daimi tabaka, aslında büyük bir felaketin habercisi. Ankara’ya yakıştırılan ‘gri’ sıfatı, artık metafor olmaktan çıkmış durumda. Çünkü soluduğumuz hava zehirli.
Hava Kalite İndeksi Nedir?
Bir şehirdeki havanın insan sağlığına olan etkisi, Hava Kalite Endeksi adı verilen bir yöntemle hesaplanıyor. Bir bölgede hava kirliliği yoğunluğu arttıkça, bu endeksdeki değer düşüyor. Hava kirliliğini arttıran unsurlar arasında trafik yoğunluğu, orman yangınları ve esen rüzgarın seviyesi yer alıyor. Yani her yere yapılan binalar sayesinde esemeyen, ya da doğal yönü değişen rüzgar havayı temizleyemiyor!
aqicn.org isimli site hava kirliliğini anlık olarak ölçmeye yardımcı oluyor. Bu ölçüm, devletin izin verdiği bölgelere yerleştirilen ölçüm merkezleri ile yapılıyor. Daha detaylı bilgi, sitenin sıkça sorulan sorular kısımında mevcut.
Ankara’nın Havası Nasıl?
Sitedeki haritalardan Ankara’daki havanın durumuna bakmak mümkün. Her bir şehirdeki hava kalitesi bir renk ile ifade edilmiş.
- Yeşil iyi, havası her yaştan insan için uygun bulunuyor.
- Sarı orta, özel hassasaiyeti olan insanları hasta etmeye müsait.
- Turuncu hassas gruplar için tehlike arz ediyor.
- Kırmızı sağlıksız, herkesin olumsuz etkileneceği varsayılıyor.
- Mor son derece sağlıksız, herkes için ciddi sağlık sorumları ön görülüyor.
- Bordo ise çok riskli, uzak durulması gereken yerler.
Öncelikle dünyaya göz atalım. Asya’nın önlenemez bir şekilde sanayileşen bölgelerinde renkler ibrenin tehlikeli bölgesinde. Özellikle Çin’deki hava kirliliği uzun zamandır gündemde. Balkanlar da aynı trendi yakalamış. Bu haritaya baktığımda denetim ile kirlilik arasındaki bağlantıyı merak ettim doğrusu… Afrika kıtası, Rusya ve Latin Amerika’nın büyük kısmında veri bulunmuyor.
Biraz yaklaşalım ve Avrupa’ya bakalım. Haritadan Avrupa kıtasına yoğun veri akışının sebebi, devletlerin birden fazla şehirde ölçüm yapılmasına izin verilmesinden kaynaklanıyor. Kuzey oldukca yeşilken, Balkanlar ve güneyde renkler karmaşıklaşıyor. Çok renkli olarak ifade edilen yerlerdeyse devletlerin sınırlandırmaları yüzünden detaylı inceleme yapılamıyor.
Sıra geldi Türkiye’ye. Türkiye’den sisteme dahil edilen şehir sayısı sınırlı. Yeşil renk ise özellikle orta bölgelerde epey az. Sanayi bölgelerinde ve kömür yakılan yerlerde hava kirliliği çok yüksek boyutta. Yine de yeşil renk hakimiyeti olan bölgeler mutluluk verici.
Bu arada gerçek zamanlı bir sistem olmasından dolayı, renklerin farklı zamanlarda farklı biçimlerde görünebileceğini söylemeliyim.
Ankara’da sisteme dahil edilen bölgeler Cebeci, Kayaş, Bahçelievler, Dikmen, Sıhhiye ve Keçiören. Ne yazık ki bu bölgelerden hiçbirinde ibre yeşil değil. Kızılay değerlendirme kapsamında bulunmuyor, ancak Sıhhiye ile kıyaslayınca oranın da turuncu olabileceğini düşünüyorum. Aynı şekilde Bilkent, Hacettepe ve ODTÜ’de renklerin daha yeşil olması muhtemel.
Peki, hava kirliliğinden korunmak için neler yapabiliriz?
Öncelikle şunu söylemeleyim: Hava kirliliği sistemsel bir sorun. İçinde yaşadığımız ekonomik düzenin yarattığı kısa dönemli kazanca ve tüketime odaklı anlayışın kaçınılmaz bir sonucu. Kimilerine göre bireysel önlemlerin çözüme bir katkısı yok. Ancak ben olaya biraz daha pratik bakıyorum. Hepimizin bu kış uygulayabileceği birkaç yöntemi bu vesileyle paylaşmak istedim. Her kategorinin sonundaki ‘en yeşil öneri’, önlemlerin fikrimce en idealini ortaya koyuyor. İkinci bir not olarak da bu konuda uzman olmadığımı söylememde yarar var.
İş yerinde
- Şehrin merkezinde çalışıyorsanız, özellikle trafikli saatlerde camları ve kapıları kapalı tutmak.
- Klima veya havalandırma sistemlerinin dışarıdan hava çekmemesine dikkat etmek.
- Bu sistemlerin bakımlarını aksatmadan yapmak ve birden fazla filter kullanmak. Bu sayede tasarruf yolunda da önemli bir adım atmış olacaksınız.
- Kapalı mekanlarda sigara içmeme kuralını takip etmek.
- En yeşil öneri: İş yerinizin hava kirliliğine yaptığı olumsuz katkıyı en aza indirmek için neler yapabileceğinizi araştırın, ilgili birimlerin devreye girmesi için işe koyulmak.
Arabada
- Şehir merkezinde seyahat ederken araba klimasının dışarıdan hava çekmemesine özen göstermek.
- 40 dakikadan uzun yolculuklarda klima yerine camları açmak.
- En yeşil öneri: Hava kirliliği ile mücadele etmek için en iyi yöntem toplu taşımayı tercih etmek elbette! En önemli hatırlatma, toplu taşımayı daha sık kullanmak.
Evde
- Eve kirli havanın girdiği yerleri belirleyip, önlemleri buna göre şekillendirmek ilk adım olacaktır.
- Şehir merkezinde oturuyorsanız, pencere ve kapıları trafiğin yoğun olduğu saatlerde kapalı tutmaya özen göstermek.
- Evde vaktinizin çoğunu geçirdiğiniz ‘güvenli bir alan’ yaratmak ve bu bölgede hava kirliliğini azaltmak adına önlemleri yoğunlaştırmak (hava filtreleri kullanmak, ortamdaki havayı temizleyecek cihazlar bulundurmak gibi).
- Paspas kullanmak! Evet, bu kadar basit bir önerim var. Sokak kapısının önünde ve arkasında paspas bulundurmak, evin içine giren kiri ve tozu tutmanın en kolay yolu.
- Elektrik süpürgesi kullanmak ve bu süpürgenin bakımı konusunda hassas olmak.
- En yeşil öneri: Evdeki enerji tüketimi ile ilgili önlem almak. Bu, evlerimizin neden olduğu hava kirliliğini azaltacaktır.
http://surdurulebiliryasam.tv/film/enerjinin-evrimi
Kaynaklar
unece.org
